Sessizliğin Bakışı

Joshua Oppenheimer’ın 2012 tarihli, radikal ve huzursuz edici belgeseli ‘The Act of Killing’, Endonezya’da yaşanan soykırımın önderlerine, yaptıkları katliamları yeniden sahneleyebilecekleri bir fantezi alanı yaratıyordu adeta. 50 yıldır halen etraflarına korku saçmaya devam eden katliamcılar, eli silahlı zalim rolünden fazlasıyla hoşnut gözüküyordu. Oppenheimer onları bu sözde kahramanlıklarıyla yüzleştirip bir nebze olsun yaptıklarını sorgulamalarını sağlamasa, ortada safi kötülükten başka hiçbir şey kalmayacaktı neredeyse.

‘The Look of Silence’ işte bu filmin devamı niteliğinde, ya da daha doğrusu onun tamamlayıcısı. İlk filmde yönetmenin meseleyi sonuna kadar deşmediğini düşünenler bu kez tatmin olabilirler. Yüzleştirme cesareti anlamında ‘The Look of Silence’ın çok daha üstün olduğunu söyleyebiliriz. Yine katliamların failleriyle baş başayız. Kurbanların kanını içmekten söz ediyorlar, kameraya gülümsüyorlar… Bu kez işin şeklini değiştirense, abisini bu katliamlarda kaybeden Adi’nin varlığı. Adi orada sessizce duruyormuş gibi gözükse de, usul usul yaptığı sorgulamalar aslında gayet patlayıcı ve meydan okuyucu.

Filme adını veren sahnelerden birinde Adi, katliamcıların kardeşi Ramli’den söz ettiği bir söyleşi kaydını izliyor. Onun nasıl hadım edilip boğulduğunu dinliyor. Adi’nin yıkılmış yüz ifadesini izleyebilmek, yorumlayabilmek imkânsız hale geliyor. Adi’nin katliamcılara dönüp hesap soruş anını, herhangi bir mizansenle yakalamak olası mı? Bazı izleyiciler Oppenheimer’ın ‘The Act of Killing’deki sürreal dokunuşlarını ve canlı sinematografisini özleyeceklerdir. Ancak, ‘The Look of Silence’ın da hiç durmayan böcek sesleriyle kendine has, benzersiz bir atmosfer yakaladığını gözden kaçırmamak gerek. Mutlaka görün. Joshua Rothkopf