Citizenfour

Bu yıl En İyi Belgesel dalında Oscar kazanan ‘Citizenfour’, ABD Hükümeti’nin vatandaşlarını dinlediğini tüm dünyaya belgeleyen eski CIA ajanı Edward Snowden’ın peşine takılıyor. Snowden’ın büyük haber kanallarında yayınlanan, hükümetin gizli sırlarını ifşa ettiği o ünlü video kaydını çeken Laura Poitras’ın yönettiği film, Snowden’ın yaptığı büyük açıklamanın öncesini, ardından başına gelenleri ve Moskova’ya kaçışını takip ediyor.

Yönetmen Laura Poitras kendisine şifreli bir e-posta atan Snowden ile Hong Kong’ta bir otel odasında gizlice buluşuyor. NSA’in (Ulusal Güvenlik Dairesi) tüm veritabanına ulaşabilme yetisine sahip üst düzey bir görevli olan Snowden, sistemden aldığı verilerle aslında her ABD vatandaşının telefonunun, e-postalarının ve dijital ortamda yaptığı her hareketin kaydının tutulduğunu Poitras’a ve odadaki diğer iki gazeteciye gösteriyor. Kirli gerçeklerin The Guardian’ın yazarı Glenn Greenwald’ın aracılığıyla dünyaya duyurulmasının ardından Snowden kimliğini açık etmek istediğini söylüyor ve o ünlü video kaydı yayınlanıyor. Belgesel, Snowden’ın kamunun gözünde kimliği belirsiz bir ‘vatan haini’ iken tüm dünyaya gerçekleri açıklayan bir ‘kahraman’a nasıl dönüştüğünü de gösteriyor. Hükümetin elindeki araçların gücünün farkında olan Snowden’ın kimliğinin açığa çıkmasıyla paranoyasının artışına şahit olmamız belgeselin dramatik etkisini güçlendiriyor.
 

11 Eylül’ün ardından ulusal güvenliği sağlama bahanesiyle olağanüstü yetkiler kazanan NSA ve CIA’in, vatandaşların özel hayatlarında olup biten her şeyi gözetleyebildiği bir dünyanın gerçek olduğunu hatırlatıyor bu belgesel. ‘Citizenfour’, 1984 gibi distopya filmlerinde görmeye alışkın olduğumuz etik dışı uygulamaların, yükselebilecek herhangi bir muhalif sesi bastırmak için iktidarın kullanabileceği bir silaha dönüşebilme potansiyelini de hatırlatıyor. Usta işi kurgusuyla kurmaca politik gerilimlere taş çıkaran ‘Citizenfour’, devletin her şeyden elini eteğini çekmesini salık veren liberal ideolojinin kalesi ABD’nin aslında dünyanın en otoriter ve güçlü devlet mekanizmalarından birine sahip olduğunu tüm çıplaklığıyla ortaya seriyor. Bu ay İstanbul Film Festivali’nde gösterildikten sonra vizyona giren ‘Citizenfour’ sadece ayın değil yılın da en iyi filmlerinden biri.